Cá cơm miền Tây có thân hình nhỏ bằng đầu đũa, dài khoảng 3 cm, toàn thân màu trắng đục, sống nhiều ở vùng sông lớn. Do cá khá nhỏ nên muốn đánh bắt cá cơm phải có lưới dày. Cứ đến tháng 3 âm lịch, tức vào mùa cá cơm, chỉ cần ra sông với một tấm lưới dày là dân vùng sông nước có một bữa cơm ngon lành no nê.

Ngoài cách chế biến thông thường như kho, nấu canh chua thì món cá cơm chiên bột vừa thơm vừa giòn cũng rất hấp dẫn. Cá cơm chiên ăn kèm dưa leo, rau sống, chuối chát, khế... vừa ngon mà không ngán. Nếu không muốn ăn với cơm, đem cá cơm tươi phơi nắng rồi kho khô cho vị vừa mặn ngọt, chế mỡ nước, rắc tiêu, ăn với cháo trắng cũng “tuyệt cú mèo”.

Không chỉ được chế biến thành những món ăn hằng ngày, cá cơm còn được các mẹ, các chị sống tại vùng sông nước làm thành món nem khá lạ miệng. Nhưng nem cá cơm làm rất công phu, nên cũng ít người khách vãng lai có dịp thưởng thức qua món nem này. Để làm nem, trước tiên phải làm sạch cá. Công đoạn này khá mất thời gian vì cá nhỏ và cách làm cầu kỳ. Sau khi dùng kéo loại bỏ xương quanh bụng cá, người ta chà sạch vảy, đem ngâm cá với nước muối cho đến khi thịt cá tách ra làm hai thì vớt ra, gỡ bộ xương dọc mình cá bỏ đi. Sau đó lại ngâm với nước dừa tươi độ 30 phút cho thịt cá thấm chất ngọt. Vớt cá ra rổ cho ráo nước và quết nhuyễn với gia vị gồm đường, tiêu hột, vôi ăn trầu, củ tỏi nướng, muối bọt, thính… Cuối cùng gói nạc cá đã nêm gia vị với lá tầm ruột non, lá vông nem, lá chuối được lau sạch. Bốn ngày sau là có thể ăn nem, và không để lâu quá 10 ngày. Muốn thúc đẩy quá trình lên men sớm thì cứ treo nem gần bếp củi để hơi nóng làm chín nem. Người dân xứ sông nước chỉ làm nem cá cơm khi muốn đãi khách quý. Dân miền Tây thường tự hào nói về món nem cá cơm này: “Nem cá cơm có thể không bằng chả phượng nhưng chắc cũng không kém nem công”. Câu nói đó quả không sai nếu đã nếm qua vị đậm đà của loài cá dân dã xứ sông nước.

Trong tâm trí tôi cá cơm không thuộc hàng cao lương mỹ vị, nhưng đã là dân miền Tây thì dẫu đi tới đâu cũng không thể quên các món ăn được chế biến từ cá cơm. Nhiều món ngon được làm từ cá cơm nhưng quá trình chế biến không hề dễ dàng. Chính vì thế, tuy cá cơm dễ tìm, giá không đắt nhưng muốn làm ra món cá ngon thì công sức bỏ ra không nhỏ. Được ăn các món ngon từ cá cơm, biết thêm cái công của người chế biến cá mới thấu được cái tình mà người dân xứ này đối đãi với khách.